بسیاری از صاحبان کسبوکار دربارهی دستگاه کارتخوان بدون مالیات سؤال دارند. واقعیت این است که سازمان امور مالیاتی کشور تمام تراکنشهای بانکی را زیر نظر دارد، اما قوانین جزئیات و استثناهای خاص خود را دارند. در این مقاله، با تکیه بر اطلاعات رسمی و مثالهای واقعی، به طور شفاف بررسی میکنیم که آیا دستگاهی بدون مالیات وجود دارد یا نه و چگونه میتوان به صورت قانونی میزان مالیات را کاهش داد.
دستگاه کارتخوان و قانون پایانه های فروشگاهی
قانون پایانههای فروشگاهی از سال ۱۳۹۸ اجرایی شد و تمام دستگاههای پوز را در بر میگیرد. هدف اصلی این قانون، جلوگیری از فرار مالیاتی و ایجاد شفافیت در تراکنشها است. بر اساس این قانون، هر دستگاه باید به پرونده مالیاتی دارنده آن متصل شود و در غیر این صورت، ممکن است با مشکلات حقوقی و مالی جدی روبهرو شود.
تعریف دستگاه کارتخوان بدون مالیات
اصطلاح دستگاه کارتخوان بدون مالیات به دستگاهی اشاره دارد که میزان تراکنشهای سالانهاش کمتر از سقف معافیت تعیینشده باشد؛ مثلاً کمتر از ۲۰ میلیون تومان در سال. این معافیت فقط برای مشاغل بسیار کوچک در نظر گرفته شده است. با این حال، هیچ دستگاهی بهطور کامل از پرداخت مالیات معاف نیست. حتی کارتخوان سیار دست دوم نیز باید در سامانه مالیاتی ثبت و به حساب مشخصی متصل شود. متأسفانه بسیاری از افراد، این مفهوم را به اشتباه بهمعنای فرار مالیاتی برداشت میکنند.
قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
سامانه مودیان پلتفرم مرکزی ثبت فاکتورها و تراکنشهای مالی است. طبق بخشنامه مالیات کارتخوان، تمام فروشها باید در این سامانه ثبت شوند. دادههای مربوطه از طریق بانک مرکزی جمعآوری شده و توسط شاپرک به سازمان امور مالیاتی ارسال میشود. در صورت عدم ثبت فاکتور، جریمهای معادل دو درصد مبلغ فروش در نظر گرفته میشود؛ یعنی برای ۱۰۰ میلیون تومان فروش، ۲ میلیون تومان جریمه اعمال خواهد شد.

چه تراکنشهایی مشمول مالیات هستند؟
تمام تراکنشهای تجاری که از حد معافیت سالانه فراتر روند، طبق قانون مالیات کارتخوان مشمول مالیات میشوند. به عنوان مثال، تراکنشهای حاصل از فروش کالا یا خدمات از طریق دستگاه کارتخوان ثابت مشمول مالیاتاند. در مقابل، واریزهای شخصی مانند قرض یا هدیه خانوادگی مشمول نیستند، اما برای اثبات آن باید مدارک کافی ارائه شود. سازمان امور مالیاتی بهصورت هوشمند تمام تراکنشها را بررسی میکند تا مصارف شخصی و تجاری تفکیک شوند.
تفاوت حساب شخصی و کاری در مالیات کارتخوان
حساب شخصی برای مصارف روزمره است، در حالی که حساب کاری به دستگاه کارتخوان سیار متصل میشود. تفکیک حساب کارتخوان یکی از مهمترین اقدامات برای جلوگیری از مالیات اضافی است. در صورت عدم تفکیک، تمام واریزیها بهعنوان درآمد در نظر گرفته میشوند. به عنوان مثال، اگر ۵۰ میلیون تومان حقوق شخصی به حساب واریز شود، ممکن است حدود ۱۲.۵ میلیون تومان مالیات اشتباهی برای آن محاسبه شود. این یکی از رایجترین خطاها بین کسبه است.
نقش شاپرک در پایش تراکنشها
شبکه شاپرک روزانه میلیونها تراکنش بانکی را رصد میکند و گزارش ماهانهای از عملکرد هر دستگاه پوز به سازمان مالیاتی ارسال مینماید. اگر گردش مالی دستگاهی بیش از ۵۰۰ میلیون تومان باشد، سیستم هشدار صادر میکند و آن دستگاه تحت بررسی دقیق قرار میگیرد. هرچند شاپرک بهصورت مستقیم دستگاه را مسدود نمیکند، اما اطلاعات لازم را برای بررسی مالیاتی فراهم میسازد. طبق گزارشها، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۰ هزار دستگاه کارتخوان به دلیل مغایرت مالیاتی بررسی شدند.
راهکارهای قانونی برای کاهش مالیات کارتخوان
کاهش مالیات با روشهای قانونی و شفاف کاملاً ممکن است. نخست باید پرونده مالیاتی خود را ایجاد کنید و سپس هزینههای کسبوکار را بهطور دقیق ثبت و از درآمد کسر کنید. معافیت مالیاتی کارتخوان سیار برای صاحبان مشاغل با درآمد پایین اعمال میشود و این اقدام نهتنها از جریمه جلوگیری میکند، بلکه اعتبار مالیاتی شما را نیز افزایش میدهد.
ثبت دقیق هزینهها و فاکتورها
هر هزینه مرتبط با کسبوکار را باید با فاکتور رسمی ثبت کنید. برای مثال، اگر اجاره مغازه سالانه ۴۰ میلیون تومان است، این مبلغ از درآمد کل کسر میشود و در نتیجه حدود ۱۰ میلیون تومان مالیات کمتر پرداخت خواهید کرد. تمام فاکتورها باید در سامانه مودیان بارگذاری شوند. این سادهترین و مطمئنترین روش کاهش مالیات کارتخوان است که توسط کارشناسان نیز توصیه میشود.
استفاده صحیح از پرونده مالیاتی و کد اقتصادی
اتصال دستگاه پوز به کد اقتصادی یا شماره ملی معتبر الزامی است. در صورت عدم ثبت، نرخ مالیات شما ممکن است تا ۲۵ درصد افزایش یابد. پرونده مالیاتی باید بهصورت سالانه بهروزرسانی شود. به عنوان مثال، در صورت تغییر شغل یا محل فعالیت، باید ظرف ۱۵ روز اطلاعات را در سامانه ثبت کنید تا از جریمه احتمالی جلوگیری شود.

عواقب استفاده از کارتخوان بدون ثبت
استفاده از دستگاه کارتخوان ثابت بدون ثبت در سامانه مالیاتی اقدامی پرریسک و غیرقانونی است. سازمان امور مالیاتی این کار را مصداق فرار مالیاتی تلقی میکند. حتی خرید دستگاههای سیار دست دوم نیز باید از منابع معتبر و دارای مجوز انجام شود تا مالکیت و مشخصات آن بهدرستی ثبت گردد.
جریمه های عدم ثبت در سامانه مالیاتی
نخستین مرحله جریمه، معادل دو درصد از گردش مالی است؛ مثلاً اگر گردش حساب ۵۰۰ میلیون تومان باشد، جریمه ۱۰ میلیون تومان خواهد بود. در صورت تکرار، میزان جریمه تا ۱۰ درصد افزایش مییابد. علاوه بر آن، ممکن است حساب بانکی شما نیز مسدود شود. در سال گذشته هزاران مورد از این تخلفات شناسایی و جریمه شدند.
مسدود شدن دستگاه پوز و راه پیشگیری
اگر دستگاه کارتخوان تا ۹۰ روز پس از فعالسازی در سامانه مالیاتی ثبت نشود، شاپرک آن را مسدود میکند. پیشگیری از این مسئله بسیار ساده است؛ کافی است بلافاصله پس از خرید، مشخصات دستگاه را در سامانه شاپرک ثبت کنید. برای این کار، ارائه جواز کسب و شماره شبا کافی است.
جمع بندی
در نهایت باید گفت که مفهوم دستگاه کارتخوان بدون مالیات بیش از آنکه واقعیت داشته باشد، یک برداشت نادرست است. قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان تمامی تراکنشها را زیر نظر دارند، اما با رعایت اصولی مانند تفکیک حسابها، ثبت دقیق هزینهها و استفاده از معافیتهای قانونی، میتوان بار مالیاتی را تا حد زیادی کاهش داد. نظارت شاپرک و سازمان مالیاتی روزبهروز هوشمندتر میشود، بنابراین بهترین راه، تطبیق آگاهانه با قوانین است. چنین رویکردی نهتنها از جریمهها جلوگیری میکند، بلکه باعث پایداری و شفافیت کسبوکار شما میشود تصمیمی که در بلندمدت بیشترین سود را برایتان به همراه دارد.
سؤالات پرتکرار
آیا میتوان دستگاه کارتخوان بدون مالیات داشت؟
خیر، وجود دستگاه کارتخوان کاملاً بدون مالیات ممکن نیست، اما دستگاههایی با گردش مالی کمتر از ۲۰ میلیون تومان در سال از پرداخت مالیات معاف هستند. این قانون برای کارتخوان سیار و ثابت یکسان است و همیشه سطحی از نظارت وجود دارد.
چه کسانی از مالیات کارتخوان معاف هستند؟
مشاغلی که درآمد سالانه آنها کمتر از ۲۰ میلیون تومان است، از مالیات معافاند. همچنین کشاورزان سنتی و برخی استارتاپها تا سه سال از آغاز فعالیت خود، از معافیت موقت برخوردار میشوند؛ البته مشروط بر ثبت درخواست در سازمان مالیاتی.
تفکیک حساب شخصی و کاری چقدر اهمیت دارد؟
تفکیک حسابها اهمیت بسیار زیادی دارد. در صورت استفاده از یک حساب برای تمام واریزیها، هر تراکنش بهعنوان درآمد محاسبه میشود. مثلاً اگر ۲۰۰ میلیون تومان واریز شخصی به حساب داشته باشید، ممکن است ۵۰ میلیون تومان مالیات غیرواقعی برای شما در نظر گرفته شود. این اشتباه بهراحتی با افتتاح حساب مجزا قابل پیشگیری است.